Czwarte już spotkanie naukowo-dydaktyczne z cyklu „Wartości w językowym obrazie świata
Polaków i Litwinów“ jest kontynuacją cyklicznych sesji (organizowanych co roku), podczas
których badane są nazwy wartości utrwalone w języku, stanowiące podstawę tożsamości i
budujące dialog między różnymi narodami, sprzyjające porozumieniu i nawiązaniu bliższych
kontaktów.
Tegoroczne spotkanie zostało w całości poświęcone zagadnieniom szeroko rozumianego
pogranicza. Miało ono o wiele szerszy wymiar niż trzy poprzednie przedsięwzięcia, które miały
miejsce w latach 2019, 2020 i 2021, udział w nim wzięli badacze z wielu krajów słowiańskich i
niesłowiańskich. Była to sesja naukowo-dydaktyczna z udziałem członków Komisji
Socjolingwistyki afiliowanej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów, którzy uczestniczyli
też w odbywającej się równolegle konferencji „Pogranicza Słowiańszczyzny przełomu XX i XXI
wieku. Język – społeczeństwo – kultura – tożsamość”. Uczestnicy warsztatów mieli możliwość
wysłuchania wielu referatów dotyczących pogranicza.
Jednym z podstawowych zadań, które były realizowane w ramach tegorocznych warsztatów było
wypracowanie podstaw metodologicznych, służących do opisu zjawisk kulturowych
utrwalonych w obu językach. Wykłady lektorów dotyczyły więc: a) opisu leksyki gwarowej w
słownikach kulturowych; b) kwestii wyodrębnienia kulturemów na pograniczu.
Jednocześnie mieliśmy na celu upowszechnienie wiedzy o prowadzonych w Polsce i na Litwie
badaniach etnolingwistycznych, konfrontacji dwóch dyscyplin: lingwistyki antropologiczno-
kulturowej (etnolingwistyki) i lingwokulturologii, ulokowanie ich w szerokim kontekście
prowadzonych w Europie badań nad językiem, kulturą i tożsamością.
Poszczególne referaty zostały poświęcone analizie bardzo aktualnych we współczesnym świecie
wartości, takich jak: życzliwość, szacunek, odpowiedzialność, tolerancja, wyrozumiałość oraz
opisowi tak zwanych antywartości, pojęć określających zjawiska negatywne i szkodliwe dla
społeczeństwa: wojna, zagrożenie, śmierć, konflikt, kryzys, głupota, kłótnia, gwałt, poniżenie i
in. Wysłuchaliśmy też wykładów poświęconych analizie nazw narodowości i grup społecznych,
pojęć związanych z przyrodą i symboliką ptaków, utrwaloną w kulturze ludowej.
